۱۳۸۹ مهر ۲۳, جمعه

سینمای کلاسیک هالیوود

این سبک در صنعت فیلمسازی آمریکا تقریبا بین سالهای ۱۹۱۰ تا ۱۹۶۰ میلادی مورد استفاده بوده‌است. اساساً آثار سبک کلاسیک، بر مبنای اصل ویرایش مداوم و با سبک و شیوهٔ «نامرئی» ساخته می‌شدند. یعنی، نه حضور دوربین و نه حضور ابزارهای صدابرداری، هیچیک توجه کسی را جلب نمی‌کرد و برای هیچکس محسوس نبود.
از ویژگی‌های این سبک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ایدئولوژی: در این سینما شخصیت اصلی با موانعی روبرو می‌شود و بر آنها غلبه می‌کند و به هدف مشخصی می‌رسد. بیننده با آن همذات‌پنداری می‌کند و در فیلم غرق می‌شود. در این سینما شاهد کلیشه‌های برتری طبقه (طبقه مرفه و متوسط)، جنسیت (مردسالاری)، نژاد (سفیدپوست)، گرایش جنسی (دگرجنسگرایی) و ... هستیم.

ستاره سازی از هنرپیشه‌ها: آرتیست اصلی فیلم یک سوپر استار است. هیچگاه از نابازیگر برای نقش‌های اصلی استفاده نمی‌شود.

روایت: می‌توان گفت که پیشبرد روایت کلاسیک همیشه از طریق انگیزه‌های روانی انجام می‌پذیرد. بدین معنا که در روایت کلاسیک، همواره داستان اراده یک شخصیت انسانی و مبارزه او با موانع متعدد در راه پیمودن به سمت یک هدف مشخص تعریف می‌گردد. جنبه‌های دیگر روایت همچون فضای رخ دادن حوادث و زمان آنها به ماهیت و طرز شکل گیری روایت وابسته‌است و معمولاً از دو خط تبعیت می‌کند: یا روایتی عاشقانه در کار است که با گره‌های متعددی در هم تنیده شده و رفع این قبیل گره‌ها بازگو می‌شود و یا در مورد فیلم‌های آلفرد هیچکاک، روایت به حل معمای یک جرم و یا جنایت می‌پردازد.

زمان بندی: در روایت داستان و زمان بندی این سبک، روابط علت و معلولی حفظ می‌شود. 
عنصر زمان در روایت کلاسیک هالیوود روند مستمری را طی می‌کند، و اجزای روایت منظم و پی در پی روایت می‌شوند. در این سبک روایت، استفاده از زمان غیر خطی، یعنی تغییر گاه و بیگاه زمان روایت، تنها هنگامی اتفاق می‌افتد که بنا بر نشان دادن عملکرد غیر واقعی شخصیت‌ها و توجه دادن به وضع اوهام گونهٔ آنان باشد. دستکاری در قالب داستان در این نوع روایت، تنها وقتی مجاز است که به اقتضای بازگویی داستان، ضرورت چنین دستکاری (در عنصر زمان)، پدید آمده باشد. این مورد در بیشتر موارد برای دنبال کردن خاطرات شخصیت اصلی یا کند و کاو در حافظهٔ او، صورت می‌گیرد. به عنوان مثال در این مورد می‌توان به فیلم کازابلانکا اشاره کرد.

 شخصیت‌ها، در سینمای کلاسیک هالیوود، به طور معمول جزو عوامل سببی محسوب می‌شوند، یعنی به گونه‌ای اتفاقی و موقت، و بر حسب الگوی داستان معرفی می‌شوند و قضا و قدری به شمار می‌آیند. آنها همچنین دارای صفاتی هستند که به روشنی تعریف پذیر است و روایت کلاسیک، آشکارا به تعریف کردن صفات شخصیت‌ها می‌پردازد. این شخصیت‌ها همچنین اغلب فعال و هدف گرا هستند.
(بیشتر متن برگرفته از: ویکی‌پدیا)

برای نمونه‌ای از سینمای هالیوود، فیلم سرگیجه هیچکاک را دیدیم. البته باید توجه کرد که هیچکاک در سینمای هالیوود یک کارگردان خاص است.

سرگیجه اثر آلفرد هیچکاک

سرگیجه (Vertigo) فیلمی است به کارگردانی آلفرد هیچکاک در سال ۱۹۵۸ میلادی.
بازیگران اصلی این فیلم جیمز استوارت و کیم نواک بودند. این فیلم بر پایه فیلم‌نامه‌ای از آلک کوپل و ساموئل ا. تایلور تهیه شد. موسیقی متن آن از برنارد هرمان، تدوین آن از جرج توماسینی و مدیریت فیلمبرداری آن با رابرت بورکز بود.
فیلم سرگیجه جوایز مهمی از انجمن منتقدان فیلم نیویورک و جشنواره سن سباستین گرفت.
برگرفته از: ویکی‌پدیا

فیلم سرگیجه به عنوان نمونه‌ای از سینمای کلاسیک هالیوود دیده شد (البته باید توجه کرد که هیچکاک در سینمای هالیوود یک کارگردان خاص است). کتابی که برای بررسی فیلم سرگیجه مطالعه شد «اومانیسم در نقد فیلم»، گزیده ای از نقدهای سینمایی رابین وود بود که سه مقاله با فاصله‌های زمانی چندین ساله از رابین وود درباره سرگیجه داشت. (ادامه دارد...)


۱۳۸۹ مهر ۱۶, جمعه

موج نو

موج نو جنبشی در سینمای فرانسه است که در دهه ۱۹۵۰ به رهبری منتقدان جوان تحریریه مجله سینمایی کایه دو سینما در فرانسه شکل گرفت و به سایر نقاط دنیا سرایت یافت.
در اواخر ۱۹۵۰ چند تن از این منتقدان اولین فیلم‌هایشان را کارگردانی کردند که منعکس کننده این نظریهٔ آنان بود که به عنوان موج نوی فرانسه از آن یاد می‌شود. از پیشروان این نظریه می‌توان از فرانسوا تروفو با فیلم چهارصد ضربه، و ژان لوک گدار با اولین فیلم بلندش از نفس افتاده نام برد که این فیلم توانست قواعد عصیان‌گرانه موج نو را به بهترین شکل ممکن مجسم کند. (منبع: ویکی‌پدیا)
موج نو تلاش می‌کرد از سوژه های متفاوت و روايت متفاوت در ساخت و تهيه فيلم استفاده کند و برخلاف سينمای آمريکا، از علم کردن ستاره در سينما دوری گزيد و به تماشاگر آزادی قضاوت و خوانش فيلم اعطا می‌کرد.(منبع)

به عنوان نمونه‌ای از سینمای موج نو، فیلم به پیانیست شلیک کن اثر فرانسوا تروفو را دیدیم.

به پیانیست شلیک کن!

«به پیانیست شلیک کن» (Tirez sur le pianiste) فیلمی است از فرانسوا تروفو، کارگردان موج نوی فرانسه. این فیلم در سال ۱۹۶۰ ساخته شده است.


یک نقد (که لزوما نظر «هم‌فیلمی‌ها» نیست):
«به پيانيست شلیک كنيد» فيلمی به شدت غنایی و با محوریت انسان است. انسانی كه احساس دارد، مغزش همچون دفترچه‌ايست كه مسائل روحی و خاطرات تلخ و شيرين را در خود محفوظ می‌كند تا در آينده بازتابشان بدهد و مسير زندگي را عوض نمايد.
فیلم آغاز سیاهی دارد، سكانس افتتاحیه تماماً تاريک است و اتومبيلی چيكو را تعقيب می‌كند. او در تاريكی می‌دود و فرار می‌كند. معلوم نيست اينها چه افرادی هستند كه او را تعقيب مي كنند و قرار هم نيست بدانيم كه آنها كه هستند. اطلاعاتی كه تروفو در اختيار ما می‌گذارد كلی است و لازم نیست مخاطب زيادی درگير جزئيات شود. همين بس كه اين انسان است كه از دردسر می‌گريزد، مسير تاريك است و مامنی وجود ندارد و حتی معلوم نيست كه چه چيزی دشمن انسان است. در همين منجلاب است كه انسان سرش به يك مانع مي‌خورد؛ همان خوردن سر به سنگ كه آغاز ته‌نشين شدن تجربه زندگی است. اين است كه به شكلی تلويحی در ذهن معتبر می‌گردد. چيكو سارويان در ادامه با يك ناشناس هم‌صحبت مي‌شود و و ديالوگهاي اين سكانس افتتاحيه‌ای برای روانشانسی و ساختارشكنی فيلم است؛ چيكو می‌گويد:

«تو مرا نمی‌شناسی، پس به راحتی می‌توانم با تو صحبت كنم.»
(ادامه در دلنمک)